Veranderingspeiler
…er is verandering op til. Prikkels van buitenaf of van binnen vertellen je dat er iets gaat of moet gebeuren.
✣ ✣ ✣
Je wilt weten hoe groot het veranderingspotentieel is om de mate van verandering te beoordelen.
Daarom:
Breng het potentieel, de oplossingen, dissonantie, inzicht, blokkades en consolidatie in kaart.
✣ ✣ ✣
✣ ✣ ✣
De 6 noodzakelijke randvoorwaarden
Noodzakelijke randvoorwaarden voor succesvol benutten van het potentieel.
Om te zien waar je als organisatie staat, scoor de zes randvoorwaarden op een schaal van 1–5 (1: volledig afwezig; 5: kan niet beter).
Potentieel
Om te veranderen is er veranderingspotentieel nodig:
- De status is tenminste geblokkeerd en liefst open en de grenzen van beschikbare capaciteiten zijn nog niet bereikt;
- De vereiste intelligentie is aanwezig om met de complexere omgeving om te gaan; en
- De situatie is vrij van beperkende pathologien, onopgeloste zinkgaten en negatieve bagage.
Gesloten
Geblokkeerd door bio-psychosociale factoren.
- Historische trauma’s hebben deze status mogelijk getriggerd.
- Niet in staat om grenzen en blokkades te herkennen, laat staan deze op te heffen.
- Verandering is bedreigend en men vecht om op dezelfde plaats in dezelfde situatie te blijven.
- In deze situatie is men ervan overtuigd dat dit alles is wat er is. Alternatieven worden afgewezen—“Mijn manier is de enige manier waarop een weldenkend mens kan handelen”.
Geblokkeerd
Gevangen in de eigen situatie.
- Verandering alleen mogelijk als blokkades worden opgeheven.
- Mogelijk gebrek aan inzicht in wat er werkelijk aan de hand is.
- Heeft meer dissonantie nodig om vonk te laten over springen.
- Heeft overal excuses voor en rationaliseert de status-quo.
In deze status probeert men “het beste er van te maken”en de status quo te accepteren. Men probeert binnen de aangegeven (of zelfopgelegde) grenzen vrede te krijgen met wat het leven te bieden heeft. Men heeft het wel over veranderingen, maar dat is iets voor de toekomst.
Open
Er is potentieel voor positieve verandering.
- Hoogste potentieel voor aanpassing.
- Geschiedenis en capaciteiten gecombineerd resulteren in beweging.
- Denken verandert als de realiteit verandert.
- Gaat effectief om met blokkades.
- Eigenlijk natuurlijke status zolang er voldoende energie beschikbaar is en de levenscondities zijn ingevuld.
- We zijn van “nature” bereid tot aanpassen en veranderen.
Oplossingen
- Er zijn oplossingen voor huidige problemen.
- Problemen in de huidige situatie worden adequaat aangepakt.
- Een comfortzone en relatieve balans is bereikt.
- Er is overtollige energie beschikbaar om het volgende, complexere systeem te verkennen.
Dissonantie
Er is dissonantie—angst, onzekerheid en twijfel heersen in het huidige waardenpatroon:
- De situatie voelt ongemakkelijk aan. Veranderaars wakkeren dit ongemakkelijke gevoel een beetje aan zodat de mensen in beweging komen—gemotiveerd raken.
- Bewustwording.
- Genoeg turbulentie om te laten merken dat er iets niet klopt zonder daarbij complete chaos te laten ontstaan.
- Stimuleer frisse denkbeelden en maak zo energie vrij.
Inzicht
Er is inzicht in mogelijke oorzaken en redelijke alternatieven:
- Met persen en rekken en ruimte voor reflectie onderzoek je: Wat ging fout en waarom?
- Welke hulpbronnen hebben we nu beschikbaar om de problemen beter aan te pakken?
- Vervang het blijven hangen in oude oplossingen voor oude problemen door het serieus overwegen van alternatieven, scenario’s, modellen, en ervaringen.
- Maatwerk is belangrijk.
- Doorloop het geheel stap voor stap.
Blokkades
De blokkades die verandering in de weg staan zijn geïdentificeerd en overwonnen. Er komt een einde aan de ontkenning.
De blokkades moeten concreet worden benoemd—geef ze een naam—om ze:
- te elimineren
- te omzeilen
- te neutraliseren
- om te vormen tot iets anders—gebruik ju jitsu om de tegenwerkende kracht om te keren en juist voor je in te zetten.
Consolidatie
Er is consolidatie en ondersteuning de verandering:
- Zaai het zaad op een vruchtbare akker en koester het met een beetje kunstmest en water voor een goede oogst.
- Kenmerkend voor deze periode is:
- verwarring;
- valse starts; en
- lange leercurven.