Rol

Kennis, kunde, bevlogenheid en verantwoordelijkheid groeien aanzienlijk wanneer mensen zelf vorm en invulling geven aan de organisatie om een doel te bereiken. Mensen zelf zijn immers als geen ander in staat om de organisatie te informeren over wat er wel en niet werkt of gebeuren moet.

Rol ≠ Functie

• Functie: afspiegeling van mensen die georganiseerd worden.
• Rol: afspiegeling van het werk dat georganiseerd wordt.

Een rol is een verzameling werkzaamheden met een logische samenhang en bestaat uit:

1. Doel voorziet in inspiratie, richting, creatieve ruimte en duidelijkheid voor de persoon die de rol vervult én haar omgeving. Rollen voorzien van doelen is een leuke en nuttige manier om creativiteit en scherpte te combineren, zowel in het bedenken en opstellen van rollen en doelen als in de invulling van rollen.
2. Verantwoordelijkheden geven anderen het inzicht in de concrete terugkerende werkzaamheden die je kunt verwachten van degene die de rol vervult; bijvoorbeeld een sales rol:
   • contact leggen met potentiële klanten;
   • offertes opstellen;
   • organiseren van inspirerende klant-events; en
   • versturen van welkomstpakketten.
3. Domein(en) met een rol als eigenaar. Om de rol en haar verantwoordelijkheden naar behoren uit te voeren kan het niet anders dan dat de rol zeggenschap heeft over haar processen, systemen, objecten en middelen. De rol ontwikkelt ook expliciet beleid waar de rol zelf en ook anderen zich aan moeten houden.

Zelforganiserende teams geven zelf vorm aan hun rollen en ontwikkelen die voortdurend, gedreven door gewijzigde omstandigheden en voortschrijdend inzicht. Dit zorgt ervoor dat de rollen en verantwoordelijkheden in een stabiel team altijd passend bij het doel zijn.

Jij bent niet je rol

Je bent niet je rol. Jij bent heel en je kanaliseert jouw energie en talent tijdelijk binnen de grenzen van een rol. Je vertegenwoordigt de belangen van die rol, niet van jezelf. Je wordt aangesproken als rol, niet als persoon. Het gaat ineens niet meer over jou en jouw belang, maar over het werk en de belangen van de rollen. Dit maakt dat het werk ineens minder persoonlijk is. Resoneert prachtig met de een van de vier waarheden van Don Miguel Ruiz: Vat niets persoonlijk op.

Het vervullen van een rol geeft je een enorm bevrijdend gevoel:

• leef je helemaal uit—je kunt jouw creativiteit en talenten in volledige vrijheid inzetten om het doel te bereiken binnen de grenzen van je rol;
• vat niets persoonlijk op—spanningen en kritiek zijn veel minder persoonlijk want ze hebben betrekking op je rol en niet op jou als persoon.

Rollen ontdekken

1. Noteer gedurende twee weken lang alle werkzaamheden (ieder voor zich).
2. Formuleer na twee weken van iedereen de 5 tot 10 meest prominente terugkerende activiteiten.
3. Cluster de verzamelde activiteiten op basis van hun samenhang.
4. Geef elke cluster een naam—dat zijn de rollen.
5. Ontwikkel de rollen voortdurend op basis van voortschrijdend inzicht en veranderende omstandigheden en stem ze af op het grootse gevaarlijke gedurfde doel.

Bronnen

• Het Eerste Huis » Zelfsturing: rollen