Brontekst bekijken van Persen en rekken

{{Oester
|stadium=vonk
|context=een onderzoek, een idee, een innovatie, een wens, een probleem.
|wens in één regel=De hele olifant en haar zin in beeld brengen.
|daarom in één regel=Stel uitputtend de ‘wat’ en de ‘waarom’ vraag.
|wens=Je wilt de strekking en diepgang van iets volledig helder in beeld brengen.
|toelichting=Net zoals de heelheid van zowel [[:categorie:convergentie|convergent]] als [[:categorie:divergentie|divergent]] denken nodig is voor het creativiteitsproces in het algemeen is {{p|persen en rekken}} een goede praktijk voor analyse van een bepaalde situatie.

Om erachter te komen hoeveel een bepaalde situatie precies bevat dien je het uit te spreiden, op te rekken. Om haar grenzen en essentie te achterhalen dien je het samen te persen, te knijpen. Op deze manier krijg je zowel de "hele olifant" als al haar details in beeld.

{{p|persen en rekken}} vereist een '''vragenketting''' van "wat"- en "waarom"-vragen zoals met de onderstaande voorbeelden geïllustreerd.
|daarom=Rek je onderwerp op door een uitputtende ketting van "wat"-vragen te stellen en pers je onderwerp samen door een uitputtende ketting van "waarom"-vragen te stellen. Stel tenminste vijf vragen en stop met de vragenketting zodra je bij je eigen "fantastiche vijf" uit {{p|beginnen met het eindresultaat}} bent aangekomen.
|nieuw=Vat je analyse vervolgens {{IGN}} samen als {{p|minisage}} zodat je'm makkelijk kan delen met anderen.
|boek=Universal Traveller
}}
{{brainstorm|fase=divergentie}}
{{tag|BaakBlue » DIS-CONNECT » Organiseren 3.0}}

{|
|-
|colspan="2" align="left"|'''Voorbeeld van oprekken'''
|-
|colspan="2" align="left"|Rek iets uit met een ketting van vragen die beginnen met "wat" om alle delen te ontdekken en in kaart te krijgen.
|-
|align="left" width="40%"|'''Vraag'''
|align="left"|'''Antwoord'''
|-
|valign="top"|Wat is de wens?
|valign="top"|{{pt}}.
|-
|valign="top"|Wat is {{pt}}?
|valign="top"|Een manier om praktische kennis te beschrijven in natuurlijke taal.
|-
|valign="top"|Wat is “praktische kennis beschrijven in natuurlijke taal”?
|valign="top"|{{IGN}} vertellen wat de zin (essentie, betekenis, waarde, nut en voordeel) is van iets dat je weet.
|-
|valign="top"|Wat is “{{IGN}}”?
|valign="top"|Het zo kunnen vertellen dat een kind van vier—of je moeder of je oma—het in één keer begrijpt.
|-
|valign="top"|Wat is “essentie”?
|valign="top"|De kern, de pit. Het laatste wat je eruit kunt halen voordat het geheel instort en je niets overhoudt.
|-
|valign="top"|Wat is “waarde”?
|valign="top"|Dat wat je het waard vind in een bepaalde situatie, vaak uitgedrukt in gevoel, kwaliteit of geld.
|-
|valign="top"|Wat is “voordeel”?
|valign="top"|Als je dat hebt, voel je je blijer, gelukkiger, vervulder. {{p|genot gemak gewin}} zeg maar.
|-
|colspan="2" align="left"|'''Voorbeeld van samenpersen'''
|-
|colspan="2" align="left"|Stel een ketting van vragen die beginnen met “waarom” om iets samen te persen tot haar essentie, haar kern.
|-
|align="left"|'''Vraag'''
|align="left"|'''Antwoord'''
|-
|valign="top"|Waarom schrijf ik {{pt}}?
|valign="top"|Omdat ik dat wil.
|-
|valign="top"|Waarom wil ik dat?
|valign="top"|Omdat het me gelukkig maakt.
|-
|valign="top"|Waarom maakt het me gelukkig?
|valign="top"|Omdat ik mijn kennis dan helder krijg.
|-
|valign="top"|Waarom wil ik mijn kennis helder krijgen?
|valign="top"|Omdat ik het dan gestructureerd en in kleine brokken heb.
|-
|valign="top"|Waarom wil ik kennis gestructureerd en in kleine brokken hebben?
|valign="top"|Omdat ik het dan in specifieke situaties makkelijk kan toepassen en omdat ik het dan makkelijk kan delen met anderen.
|-
|valign="top"|Waarom wil ik het makkelijk toe kunnen passen?
|valign="top"|Omdat dat dat mij en mogelijk de ander dichter bij de gewenste situatie brengt.
|-
|valign="top"|Waarom wil ik dat het mij en mogelijk de ander dichter bij de gewenste situatie brengt?
|valign="top"|Omdat dat de ander mogelijk gelukkiger maakt.
|-
|valign="top"|Waarom wil ik dat het de ander mogelijk gelukkiger maakt?
|valign="top"|Omdat ik dan een bijdrage heb geleverd aan iets dat groter is dan mijzelf (zie ook [http://blogs.hbr.org/schwartz/2011/01/the-exhilarating-power-of-purp.html HBR » The Exhilarating Power of Purpose]).
|-
|valign="top"|Waarom wil ik een bijdrage leveren aan iets dat groter is dan mijzelf?
|valign="top"|Omdat dat mij gelukkiger maakt en mijn leven meer zin geeft.
|}
{{Bron
|auteur=Koberg Bagnall
|vertaler={{mvs}}
|codeur={{mvs}}
|pattern=squeeze and stretch
|pagina=57
|boek=Universal Traveller
}}

==Bronnen==
*[http://blogs.hbr.org/video/2012/02/the-5-whys.html HBR » 5 Whys], Eric Ries (video 3:13)