Oprechte deelgeving

…je hebt met een team hard gewerkt en er zijn ondertussen opbrengsten—in de vorm van geld of materiële zaken—te verdelen onder degenen die zich hebben ingespannen voor en bijgedragen aan het resultaat. Bijvoorbeeld na een ontwikkelepisode. De teamleden zijn allen mede-eigenaar van de cooperatie.

✣  ✣  ✣

Zowel het proces van verdelen als de verdeling van de opbrengsten—geld en materiële opbrengsten—van een gezamenlijke onderneming dient billijk te zijn zodat het recht doet aan eenieders individuele bijdrage.

De essentie van oprechte deelgeving is dat een groep personen het geld en de middelen rechtvaardig verdeelt door onder alle personen die op welke manier dan ook hebben bijgedragen aan het resultaat. De basishouding is daarbij die van geven, geheel in lijn met de oorspronkelijke vrij-willige keuze tot investeren van alle bijdragers.

Een nauwkeurige boekhouding van alle bijdragen, resultaten en opbrengsten kan ook, maar heeft als nadeel de grote administratieve rompslomp die het met zich meebrengt en de moeilijkheid om niet concreet meetbare en impliciete bijdragen toch rechtvaardig te waarderen.

Het proces werkt in principe zelf-organiserend, dus zonder expliciete facilitator, doordat de regels elegant, precies en compleet zijn.

Daarom:

Verdeel de pot onder de deelgevers en laat vervolgens iedereen in twee ronden zijn deel verdelen onder de bestemmingen.

✣  ✣  ✣

Neem eventuele resultaten uit het verleden mee in de verdeling.

✣  ✣  ✣

Je kan er voor kiezen om eerst via een eenvoudige gedeelde spreadsheet een verdeling te maken en op een later tijdstip met iedereen rond de tafel zodat lichaamstaal en intonatie meedoen in de communicatie.

Bijdragers—alle personen die op de een of andere wijze een bijdrage, hoe groot of klein ook, hebben geleverd aan de huidige resultaten en bijbehorende opbrengsten. Dit kunnen zowel materiële en niet-materiële bijdragen zijn. Het is mogelijk, door voortschrijdend inzicht, dat personen die al eerder een deel hebben ontvangen wederom worden erkend als bijdrager en dus nogmaals een deel ontvangen. Wel geldt: eens gegeven blijft gegeven.

Bestemmingen—de primaire “potjes” waarover verdeeld kan worden. Bijvoorbeeld iedereen die deze ontwikkelepisode heeft bijgedragen.

Als ze er zijn, neem dan de resultaten uit het verleden zeker mee als een van de bestemmingen!

Overige bestemmingen—alle andere bestemmingen die je mee wilt laten delen. Bijvoorbeeld een fonds of een goed doel. Of een reservering voor een toekomstig initiatief wat je wilt sponsoren of waarin je wilt kunnen investeren.

Deelgevers—de personen die het deelgeversspel uitvoeren. Meestal de huidige leden van het team. In de loop van de reis kunnen natuurlijk ook mensen later ingestapt en eerder uitgestapt zijn. Bepaal precies wie de deelgevers zijn op basis van instemming. Een variant op het bepalen van de deelgevers is dat de oorspronkelijke initiatiefnemer van de reis autonoom de deelgevers kiest. Eén uiterste in deze variant is dat uitsluitend de initiatiefnemer de zaak autonoom verdeeld. Een ander uiterste is dat een (bij voorkeur betrouwbare onafhankelijke) buitenstaander de zaak verdeeld. Beperk het aantal deelgevers tot tien personen om het deelgeving in ongeveer een uur te kunnen doen.

Voorbereiding

Maak de deelgevers en bijdragers ruim van te voren bekend en geef ze daarmee ruimschoots de tijd om hun eigen verdeling voor te bereiden. Zo kunnen ze elk afzonderlijk en in alle rust de hele reis nog eens doornemen en elke reisgenoot nog eens beschouwen op zijn of haar bijdrage aan het resultaat. Belangrijke testcriteria die daarbij meegenomen kunnen worden zijn: voelt het goed (kan ik me er in vinden), klopt het (met mijn relatieve verdeling), en werkt het (weten en voelen de ontvangers zich zodanig gewaardeerd dat ze hun energie in de toekomst kunnen en willen blijven geven)?.

Start

Verdeel de opbrengst evenredig onder alle deelgevers. Bij n deelgevers ontvangt elke deelgever dus een ne deel van de totale opbrengst om vervolgens zelf te verdelen onder alle bijdragers. Leg voor elke bijdrager een “rekening” met zijn of haar naam klaar op tafel. Een A6 voldoet hiervoor prima.

Ronde 1: Geef.

Verdeel jouw volledige deel in stilte en naar eigen inzicht over alle bijdragers, inclusief jezelf, zodat het bij jou goed voelt, klopt en werkt. Houd bij wat je aan wie hebt gegeven. Schrijf—zodra iedereen met de verdeling klaar is—het totaal van elke bijdrager op de bijbehorende rekening.

Reflecteer—Sluit je ogen en sta even stil bij jezelf…

• Wat gebeurde er in je?
• Wie heb je hoeveel gegeven?
• Hoe heb je gegeven?
• Waarom?
• Heb je ook ontvangen?
• Hoe heb je ontvangen?
• Van wie heb je ontvangen?
• Hoe hebben de anderen gegeven?
• Sta ook eens stil bij het resultaat.
• Wat voor gevoel je kreeg bij het geven en bij het ontvangen?
• Hoe was het om daar niks bij te zeggen?
• Let ook op hoe je in deze stilte tegen jezelf praat. Mild? Oordelend? Wat is het oordeel?

Ronde 2: Prietpraat.

Licht je motivatie voor jouw verdeling toe. Neem daarin ook en vooral je intenties en overwegingen mee zodat de anderen jouw handelen kunnen begrijpen. Luister aandachtig en met compassie naar de motivaties van de andere deelgevers. Stel verhelderende vragen maar ga niet in discussie. Kap anderen die wel in discussie gaan meedogenloos vriendelijk af.

Reflecteer:

• Voelt het nog steeds goed voor je?
• Klopt en werkt het nog steeds voor je?
• Welke voortschrijdende inzichten krijg je door deze ronde?
• Wat wil je dadelijk in de laatste ronde aanpassen?
• Sluit je ogen en sta even stil bij jezelf. Hoe was het om te vragen?
• Kostte dat moeite?
• Hoe was het om daarop te antwoorden?
• Waarom heb je wel of niet gegeven?
• Hoe was het om te motiveren?

Ronde 3: Nuanceer.

Neem de tijd om op basis van de prietpraatronde en voortschrijdend inzicht jouw verdeling te nuanceren en aan te passen door hier en daar wat weg te nemen en aan andere bijdragers te geven.

Reflecteer: Sluit je ogen en sta even stil bij jezelf.

• Wat gebeurde er in je?
• Heb je genomen?
• Hoe heb je genomen?
• Van wie heb je genomen?
• Aan wie heb je (opnieuw) gegeven.
• Willekeurig?
• Doelbewust?
• Waarom?
• Is er ook van jou genomen?
• Hoe voelde dat?
• Sta ook eens stil bij het resultaat.
• Wat voor gevoel je kreeg bij het pakken?
• Hoe was het om daar niks bij te zeggen?
• Let ook op hoe je in deze stilte tegen jezelf praat. Mild? Oordelend?
• Wat is het oordeel?

Na de derde ronde is de verdeling voor dat moment bindend. Natuurlijk ben je helemaal vrij met wat je zelf hebt ontvangen te doen en te laten wat je wilt en kan je daarvan dus ook weggeven wat je wilt.

Reflecteer als groep: Een moment om nog eens de hele gebeurtenis de revue te laten passeren. Dat kun je doen door naar het resultaat te kijken. Hoe ontwikkelde zich dat bij jou? Wat vond je fijn, wat minder fijn... Wat was jouw rol in het geheel? Heb je oog gehad voor het geheel? Voor de ander? Voelt het goed? Klopt het? Werkt het? Wat heb je geleerd?

Doe anders

Op het eerste gezicht kan het wel een beetje als 'gekibbel' overkomen. Kibbelen: aanhoudend onderhandelen, met name over de kosten van iets: de twee partijen kibbelen over televisierechten. Het lijkt een heel relationele manier van betalen, en ook heel intensief en dus naar westerse normen niet efficiënt, en de meeste westerlingen houden er niet van.

Hetzelfde geldt als je moet betalen zonder factuur. Dan moet je iedere keer zwaar nadenken over hoe het nu precies moet. Dat is een activiteit met een hoge drempel en met hoge mentale transactiekosten.

Dit staat echter in schril contrast met het huidige gekibbel in het Westen. Wij kibbelen liever zeer uitgebreid vóóraf, zodat er een keiharde offerte ligt met resultaatverplichtingen en bonus/malusclausules. Die zorgen er vervolgens voor dat de kwaliteitseisen, als ze er al zijn, niet worden gehaald (deadlines halen gaat vaak ten koste van de kwaliteit). En het wordt vaak te laat opgeleverd. Het resultaat neigt dan al snel naar "mijn advocaat zal jouw advocaat gaan bellen". Dat is pas intensief kibbelen. En met activiteit met een zeer hoge drempel en zeer hoge transactiekosten, en niet alleen mentaal maar met naom ook financieel. En met de advocaten als lachende derde. Zeker met uurtarieven van meer dan €300.

Michel Bauwens en Martien van Steenbergen in gesprek

Michel:

je hebt eigenlijk gelijk, dat traditioneel precies onderhandelen is in feite heel complex in dat soort projecten, en in die zin moet ik mijn mening dan misschien herzien, als die nieuwe optional methode inderdaad veel simpler is en gewoon een a posteriori intuitieve beslissing vergt

wel, het is een beetje als 'haggling' (afdingen) in de landen van het Zuiden…

Martien:

Ah, ja, ik begrijp het. Dank voor de toelichting.

Haggling: dispute or bargain persistently, esp. over the cost of something: the two sides are haggling over television rights.

Michel:

het is een heel relationele manier van betalen, maar ook heel intensief en dus naar westerse normen niet efficient, en de meeste westerlingen houden er niet van…

idem dito als je moet betalen zonder factuur, dan moet je iedere keer zwaar nadenken over hoe het nu precies moet ... dat is een 'high treshold' activiteit met hoge mentale transactiekosten...

Martien:

Klopt. In het Westen 'hagglen' ze liever zeer uitgebreid vooraf zodat er een keiharde offerte ligt met resultaatverplichtingen en

bonus/malusclausules. Die zorgen er vervolgens voor dat de kwaliteitseisen, als ze er al zijn, niet worden gehaald (deadlines halen gaat vaak ten koste van de kwaliteit). En het wordt vaak te laat opgeleverd.

Wordt al snel "my lawyer will call your lawyer"). Da's pas intensief 'hagglen' met 'high threshold' activiteit en zeer hoge transactiekosten, en niet alleen mentaal...”