Vragencarrousel

In allerlei handboeken krijg je de basistechniek van het gesprek uitgelegd: luisteren, samenvatten, doorvragen, het zogenaamde LSD. Maar…

• Waar vraag je naar als je doorvraagt?
• Wat is de richting van je vragen?
• Kun prikkelende, verrassende, uitdagende vragen bedenken, vragen die een ander verleiden tot onderzoek?

Het vermogen om vragen te stellen, en met name interessante vragen, is essentieel voor het tot stand brengen van een onderzoeksgesprek. De vragencarrousel onderzoekt:

• Wat maakt vragen interessant?
• Hoe kom je aan de juiste vraag?

Naast het aanscherpen van een eigen vraag leveren onderstaande stappen een beeld op van wat kenmerkend is voor een goede vraag.

1. Ieder neemt een leeg vel papier voor zich.
2. Schrijf bovenaan het papier een vraag…
   • waarop je graag een antwoord wilt;
   • waar je vaak tegenaan loopt;
   • die jou momenteel bezig houdt.
3. Geef het blad door aan je linkerbuur.
   1. Lees de vraag bovenaan en kijk welke vraag die bij jou oproept.
   2. Noteer jouw vraag onderaan.
   3. Vouw dit onderste stuk van het blad naar achteren zodat jouw toegevoegde vraag niet meer zichtbaar is.
   4. Herhaal dit totdat je jouw eigen blad weer hebt.
4. Lees alle vragen die erop staan.
5. Zet voor alle vragen een '–' of een '+', afhankelijk van of je het een mooie, slimme, goede of juist een minder mooie, slimme, goede vraag vindt.
6. Bepaal welke vraag de dikste' +' heeft.
7. Ga in groepen van drie of vier na wat de redenen zijn om een vraag een '+' te geven. Wat zorgt ervoor dat een vraag een mooie, treffende, interessante vraag is? Noteer de kenmerken.
8. Verzamel plenair alle kenmerken van een goede vraag en ga daarover met elkaar in gesprek.
9. Kijk terug: wat is de waarde van dit onderzoek?

Facultatief vervolg: Selecteer één vraag en start een onderzoeksgesprek met behulp van een andere Socratische praktijkwijzer.

Literatuur

• Nancy Dixon, Dialogue at work. Making talk developmental for people and organizations. Londen, Lernos trCrane, 1998.
• William lsaacs, Dialogue and the art of thinking together. New Vork, Currency, 1999.

Socratische praktijkwijzer uit Vrije ruimte praktijkboek, p36, Jos Kessels, Erik Boers, Pieter Mostert.