Patroontaal

…complexe programma's, trajecten en projecten met veel, vaak tegenstrijdige krachten.

✣ ✣ ✣

Je wilt dat je voortdurend keuzes maakt die leiden tot een groter geheel en samenhang.

Daarom:

Ontwikkel een pareltaal, een vlechtwerk van samenhangende parels die voor elke situatie de verschillende krachten zodanig richt dat na toepassing van een Patroontaal een betere, helere situatie ontstaat waarin wensen vervuld zijn.

✣ ✣ ✣

Lees ook over:patroontaal met voorstel voor hernoemen van een aantal patronen.

Aardnoot » Christopher Alexander publiceerde in 1977 a pattern language over steden • gebouwen • constructie.

Hier vind je een overzicht van Nederlandse vertaling van alle 253 patronen. Sommige patronen zijn al geconverteerd naar parels.

a pattern language beschrijft verschillende knelpunten die bij het inrichten van een buurt of het (ver)bouwen van een huis voortdurend de kop opsteken. Elk van die knelpunten is in de vorm van een patroon gegoten. Een patroon biedt een oplossing voor een telkens terugkerend probleem in een bepaalde situatie.

Zo spreekt het patroon werkgemeenschap de volgende wens:

Als iemand acht uur van zijn dag op zijn werk doorbrengt en acht uur thuis, dan moet de werkplek eigenlijk net zo'n gemeenschap zijn als iemands thuis.

Daarom:

Bouw of moedig de vorming van werkgemeenschappen aan: elk van hen een verzameling kleinere groepen werkplekken met eigen binnenplaatsen, verzameld rond een groter gemeenschappelijk plein dat winkels en broodjeswinkels bevat. De totale werkgemeenschap moet niet meer dan 10 tot 20 bedrijven omvatten.

Deze patronen zijn geen recepten die je slaafs kunt volgen maar meer korte beschouwingen die hun beste doen de kern van het knelpunt te onthullen en daarvoor een oplossingsrichting te formuleren.

Bovendien staan de patronen niet los van elkaar maar vormen ze een hecht web van elkaar wederzijds versterkende patronen. Vandaar patroontaal.

Neem daarom de tijd voor de patronen. Blader van tijd tot tijd eens door de verzameling maak je geleidelijk de gedachtegang eigen.

Patroontaal is geen verhaal over architectuur of binnenhuisinrichting maar een verhaal over mensen. Daarom is het gemakkelijk te lezen maar lastig goed uit te voeren. Veel succes en plezier daarbij!

Patroontaal Bronnen

Door Jim Gabriel:
A Pattern Language for Living Communication.
Writing Patterns door Martin Fowler.
Blue Oxen Pattern Repository.
Conservation Economy fifty-seven patterns provide a framework for an ecologically restorative, socially just, and reliably prosperous society.
Liberating Voices! A Pattern Language for Communication Revolution
Pattern Language Titles van C2.COM
The Pattern Language Network
Knowledge Hydrant A pattern language for study groups
A Pattern Language for Pattern Writing
A Pattern Definition

Patroontaal versus Pareltaal

Nu gaat Alexanders oorspronkelijke patroontaal over problemen. Patroontaal brengt daar een nuance in aan door elke probleemformulering om te keren in een wens. Het uitspreken en formuleren van een wens helpt namelijk bij haar vervulling.

Meer informatie over a pattern language:

Deel 1: Steden

Doe wat u kunt om een wereldregering met duizend onafhankelijke gebieden in plaats van landen, tot stand te brengen:

onafhankelijke regio’s

werk binnen elk gebied toe naar regionale beleidslijnen die het land beschermen en die de begrenzing van de steden aangeven:

de verdeling van steden

vingers van stad en land

landbouw in de dalen

kantwerk van secundaire wegen

landelijke stadjes

het platteland

moedig door het beleid van de stad een stapsgewijze ontwikkeling aan van de belangrijkste structuren die de stad definiëren:

mozaïek van subculturen

gespreid werk

het betoverende van de stad

buurtgebonden vervoersgebieden

bouw deze grotere stedelijke patronen op vanuit de basis, door actie die in belangrijke mate bestuurd wordt door twee niveaus van zichzelf regerende gemeenschappen, die als ruimtelijk identificeerbare plaatsen bestaan:

samenleving van 7000

grenzen tussen subculturen

herkenbare buurten

grens van de buurt

verbind gemeenschappen met elkaar door de groei van de volgende netwerken aan te moedigen:

web van openbaar vervoer

voer een gemeenschaps- en buurtbeleid om de aard van de plaatselijke omgeving te beheren volgens de volgende fundamentele principes:

vier-verdiepingen grens

negen procent parkeerruimte

moedig in buurten, wijken en de tussenliggende grensgebieden de vorming van plaatselijke brandpunten aan:

excentrische kernen

bebouwings-gradiënt

knooppunten van activiteiten

maak rond deze centra huisvesting mogelijk voor groepen die zijn gebaseerd op contact van mens tot mens:

variatie in gezinsvormen

graden van toegankelijkheid

moedig tussen de groepen huizen, rond de centra, en vooral in de grenzen tussen de buurten, de vorming aan van werkgemeenschappen:

werkgemeenschap

lint van industrieën

universiteit als markt

gedecentraliseerde stadhuizen

ketting van gemeenschapsprojecten

overdekte markt van winkels

gezondheidscentra

gemengd wonen en werken

sta toe dat tussen de groepjes huizen en werkplaatsen het plaatselijk straten en paden netwerk informeel en stapsgewijs groeit:

lusvormige straten

T-kruisingen

groene straten

netwerk van paden en auto’s

toegangspoorten

oversteekplaatsen

verhoogd voetpad

fietspaden en fietsenstallingen

kinderen in de stad

zorg in de wijken en buurten voor openbaar land waar de mensen zich kunnen ontspannen, elkaar kunnen ontmoeten en zichzelf kunnen vernieuwen:

spektakel

rustige achterpaden

parkjes binnen loopafstand

kleine pleintjes

uitkijkpunten

dansen in de straat

vijvers en stroompjes

kraamklinieken

heilige grond

zorg bij elk blokje huizen en bij elke werkplaats voor kleine stukjes gemeenschapsland om te voorzien in plaatselijke versies van dezelfde behoeften:

gemeenschappelijke grond

ononderbroken speelruimte

openbare buitenkamer (hangplek)

begraafplaatsen

water om in te spelen

veldjes om te sporten

bouwspeelplaats

dieren

moedig, binnen het raamwerk van gemeenschappelijke grond, groepen huizen en werkgemeenschappen, de transformatie aan van de kleinste onafhankelijke sociale eenheden: gezinnen, werkgroepen en ontmoetingspunten.

Eerst het gezin in al zijn vormen:

het gezin

huis voor een klein gezin

huis voor een paar

huis voor één persoon

eigen huis

vervolgens komen de werkgroepen, inclusief allerlei soorten werkplaatsen en kantoren en zelfs leergroepen voor kinderen:

werkplaatsen en kantoren onder zelfbestuur

kleinschalige dienstverlening

afstanden binnen kantoren

meester en leerlingen

tiener-gemeenschap

kleine toegankelijke scholen

huis voor kinderen

en de plaatselijke winkels en ontmoetingsplaatsen:

kraampjes met etenswaren

slapen in het openbaar

Deel 2: Gebouwen

De eerste groep patronen helpt de globale indeling van een groep gebouwen te bepalen: het aantal gebouwen en de hoogte, de ingangen naar het terrein, de belangrijkste parkeerplaatsen en de lijnen van verplaatsing binnen het complex:

gebouwencomplex

aantal verdiepingen

verdekte parkeerterreinen

interne circulatie-gebieden

kleine parkeerterreinen

bepaal de posities van de individuele gebouwen op de kavel, binnen het complex, één voor één, naar de aard van de kavel, de bomen en de zon: dit is een van de belangrijkste momenten in de taal:

herstel van de bouwplaats

tuin op het zuiden

positieve buitenruimte

vleugels vol licht

aaneengesloten bebouwing

breed en ondiep huis

leg binnen de begrenzing van de vleugels de ingangen, tuinen, binnenplaatsen, daken en terrassen vast, geef zowel het volume van de gebouwen als het volume van de ruimten tussen de gebouwen gelijktijdig vorm, denk eraan dat binnen- en buitenruimte, als yin en yang, altijd gezamenlijk vorm moeten krijgen:

hoofdingang

half-verborgen tuin

overgang tussen buiten en binnen

verbinding tussen huis en auto

hiërarchie van open ruimten

binnenplaatsen die leven

cascade van daken

beschermend dak

daktuin

als de belangrijkste delen van de gebouwen en de buitenruimten hun ruwe vorm gekregen hebben, dan is het tijd om meer gedetailleerde aandacht te gaan schenken aan de paden en pleinen tussen de gebouwen in:

arcades

paden en bestemmingen

vorm van het pad

rooilijnen

voetgangersdichtheid

hoekjes met activiteiten

zitten op een trap

iets ruwweg in het midden

nu de paden op hun plaats zijn komen we terug bij de gebouwen: werk binnen de verschillende vleugels van elk gebouw de fundamentele gradiënten van de ruimten uit en bepaal hoe het interne verkeer de ruimten in de gradiënten zal verbinden:

intimiteits-gradient

zonlicht binnenshuis

gemeenschappelijke gebieden centraal

entree

de loop door de kamers

korte gangen

trap als toneeldecor

zen-uitzicht

spel van licht en donker

definieer binnen het raamwerk van de vleugels en hun inwendige gradiënten in ruimtelijkheid en beweging, de belangrijkste gebieden en kamers. Eerst voor een huis:

gebied van het paar

gebied van de kinderen

slaapgedeelte van de kinderen

badruimte

opslagruimte

vervolgens hetzelfde voor kantoren, werkplaatsen en openbare gebouwen:

flexibele kantoorruimte

gezamenlijk eten

kleine werkeenheden

de receptie heet u welkom

een plaats om te wachten

kleine vergaderruimten

half-open kantoor

voeg kleine bijgebouwtjes toe die een beetje los van de hoofdstructuur staan en maak een toegang van de bovenverdiepingen naar straat en tuin:

zorg ervoor de binnenkant van het gebouw aan de buitenkant vast te breien door de grens tussen de twee te behandelen als een gebied op zich en daar menselijke details in aan te brengen:

licht van twee kanten in elke kamer

zoom van het gebouw

zonnig plekje

noordkant

kamer in de buitenlucht

ramen aan de straat

opening naar de straat

galerijen rondom

balkon van twee meter

band met de aarde

beslis nu over de rangschikking en de inrichting van de tuin:

helling met terrassen

vruchtbomen

ruimten rondom bomen

half verwilderde tuin

tuinmuur

tuinpaden met pergola’s

ga terug naar de binnenkant van het gebouw en voeg aan de belangrijkste ruimten de nodige kleinere kamers en alkoven toe:

alkoven

zitplaats aan het raam

open haard

sfeer bij het eten

afgeschoten werkruimten

lay-out van de keuken

werk vorm en afmetingen van kamers en alkoven zo af dat ze exact en uitvoerbaar worden:

variatie in de hoogte van plafonds

de vorm van de binnenruimte

ramen met uitzicht op de wereld

geef de muren diepte, overal waar alkoven, ramen, schappen, kasten of zitjes moeten komen:

planken op heuphoogte

ingebouwde zitplaatsen

holen voor kinderen

geheime plek

Deel 3: Constructie

Ontwikkel voor u begint met de details van de constructie, een filosofie waarmee u de structuur rechtstreeks uit uw plannen en uw idee over het gebouw kunt laten groeien.

structuur volgt de sociale ruimten

efficiënte structuur

goede materialen

geleidelijke versteviging

werk nu op basis van uw plannen en binnen de filosofie van de structuur de structurele lay-out uit; dit is het laatste wat u op papier doet voor u echt begint te bouwen:

lay-out van het dak

lay-out van vloeren en plafonds

verdikking van de buitenmuren

kolommen in de hoeken

uiteindelijke kolomverdeling

zet waar de kolommen komen stokken in de grond en begin het raamwerk op te trekken volgens de lay-out van deze staken:

funderingen als wortels

vloer-plafond gewelven