Scenario's definiëren de wens
…de wereld verandert steeds sneller. Nieuwe trends komen plotseling op en bestaande veranderen. Technologie, wetgeving, organisatie en concurrentie veranderen voortdurend. Als donderslag bij heldere hemel stort het volledige financiële systeem als een kaartenhuis in.
✣ ✣ ✣
Je wilt anticiperen op een toekomstige situatie op (midden)langetermijn en daarin de juiste keuzes maken en innoveren zodat je je aandacht en energie loepzuiver kunt richten. Documentatie van ontwerpen zijn vaak ineffectief als voertuigen voor communicatie over de werking van het systeem met alle belanghebbenden.
Scenario's zijn instrumenten die je helpen om op gestructureerde manier een fantasierijke sprong in de toekomst te maken en na te denken over een complexe serie gebeurtenissen of verbanden. Ze geven informatie over onze besluiten en keuzes van vandaag, die gericht zijn op het scheppen van een betere toekomst en helpen je een langetermijnvisie te maken.
Het bouwen van scenario's heeft drie doelen:
- Het ter discussie stellen van gewoontes in gedachtenvorming, mentale modellen, beelden en overtuigingen.
- Het identificeren en beter begrijpen van de onderliggende krachten.
- Het creatief met deze ontdekkingen omgaan en het gebruiken van de helderheid die zij verschaffen.
Daarom:
Ontwikkel aan de hand van startformuleringen een aantal scenario's en nodig een huurling schrijver uit om elk scenario als rivierverhaal te schrijven. Visualiseer scenario's als praatplaat en vang de functionele eisen van het toekomstige systeem als gebruikersverhalen. Actualiseer de scenario's regelmatig, bijvoorbeeld elke een tot drie jaar of zodra zich een onverwachte trendbreuk aankondigt of een relevante (globale) gebeurtenis je context verandert (9/11, wereldwijde financiële crisis). Deel de scenario's met alle belanghebbenden, stel vragen die er toe doen en onderzoek zo gezamelijk de consequenties voor alle relevante facetten van jouw organisatie en haar context.
✣ ✣ ✣
Een wiki is een prachtig instrument om de scenario's te delen met alle belanghebbenden en verschillende inzichten en creatieve ideeën te verzamelen die de scenario's en plannen voor de toekomst verder aanscherpen.
✣ ✣ ✣
Scenario's zijn instrumenten die je helpen om op gestructureerde manier na te denken over een complexe serie gebeurtenissen of verbanden. Ze geven informatie over onze besluiten en keuzes van vandaag, die gericht zijn op het scheppen van een betere toekomst.
Scenario's stellen je in staat om op betere informatie gebaseerde besluiten te nemen die bestand zijn tegen een brede reeks toekomstige mogelijkheden.
Aristoteles vermoedde lang geleden dat als we de toekomst kennen, we die niet kunnen veranderen; en als we die kunnen veranderen, kunnen we die niet kennen. Daarom zijn scenario's geen extrapolatie of voorspellingen.
Een van de eerste ontwerpers van het bouwen van scenario's, Napier Collyns, heeft het proces een ”fantasierijke sprong in de toekomst” genoemd. Zijn collega, Peter Schwartz, voorzitter van Global Business Network, beschreef ze als gereedschappen om een langetermijnvisie te maken; het zijn rivierverhalen over zin: richting, betekenis, nut, bedoeling en lust.
Ze leggen uit waarom de dingen kunnen gebeuren en brengen in gebeurtenissen orde en samenhang aan. Verhalen—rivierverhalen in het bijzonder—zijn de oudste manier in de geschiedenis om kennis te organiseren en te communiceren, en een van de duidelijkste wegen naar je visuele geheugen.
Het bouwen van scenario's heeft drie doelen:
- Het ter discussie stellen van gewoontes in gedachtenvorming, mentale modellen, beelden en overtuigingen. We hebben allemaal onze eigen manier om tegen de wereld aan te kijken, een manier die verenigbaar is met onze standpunten en overtuigingen. Zo'n manier van denken kan een nuttige ontwikkeling van inzichten blokkeren. Scenario's stellen ons in staat om die filters even weg te nemenm de blinde plekken en de verborgen aannames tevoorschijn te laten komen en een nieuwe blik op de toekomst te geven.
- Het identificeren en beter begrijpen van de onderliggende krachten waardoor de voornaamste gebeurtenissen plaatsvinden.
- Het creatief met deze ontdekkingen omgaan en het gebruiken van de helderheid die zij verschaffen, om vorm te geven aan een meer gewenste situatie.
Scenario's zijn geen academische oefeningen. Het proces van het bouwen van een scenario's stelde Shell in staat de val van de Sovjet-Unie te voorspellen en zich daarop voor te bereiden, waardoor het een vergissing als het investeren van miljarden dollars in Noordzee-olie kon voorkomen. Shell actualiseert zijn scnario's nog steeds ongeveer eens per drie jaar.
Dit proces droeg ook bij aan het ‘wonder van Zuid-Afrika’, de vreedzame overgang na de apartheid. Dezelfde methodes werden verfijnd door het Global Business Network, dat werd opgericht door enkele oud-medewerkers van Shell, en werden later gepubliceerd door Peter Schwartz.
De functionele eisen van het toekomstige systeem vang je het best als gebruikersverhalen die de verschillende levendige persona's meemaken in de nieuwe situatie. Alle gebruikersverhalen tezamen vormen scenario's definiëren de wens.
Naast het feit dat gebruikersverhalen helpen het wederzijdse begrip te vergroten, helpen ze ook in het—letterlijk—bepalen van de grenzen, de contouren van het systeem en voorkomen zo een te brede of vage formulering van de wens.
gebruikersverhalen zijn ook prima geschikt om juist de uitzonderlijke gevallen in kaart te brengen en op de juiste manier uit te voeren en op te nemen in het systeem als geheel.
scenario's definiëren de wens en gebruikersverhalen slaan een communicatieve brug tussen de techneuten en de beleidsmakers en zakenlieden. Techneuten schieten vaak te kort in hun communicatieve vaardigheden en hebben ook vaak geen interesse in interpersoonlijke communicatie. Daarom is het moeilijk om een programma van eisen met techneuten te communiceren. Scenario's en verhalen werken echter wel en maken de klant aan boord een stuk makkelijker en plezieriger.
Goede scenario's helpen met de dialoog, genereren energie, brengen helderheid en voorkomen onproductieve, energievretende discussies en debatten.
Bronnen
Bron: scenarios define problem uit Organizational Patterns of Agile Software Development, pagina 118.
Bron: Scenario’s—een blik op de toekomst uit Het geld van de toekomst, pagina 106.